Carolyne Ndalilah, directeur van de spraakmakende Keniaanse jongerenorganisatie TYSA, helpt jongeren zichzelf én de uitdagingen van hun gemeenschap te leren kennen. ‘Wat onze samenleving nodig heeft, zijn jongeren die voorbij de dag van morgen denken; die het als een uitdaging zien het onmogelijke uit te proberen.’
Het is een prachtig verhaal: van begunstigde van projecten van TYSA naar directeur van diezelfde organisatie. Het is de weg die Carolyne Ndalilah (25) in tien jaar tijd heeft afgelegd. Ze was vijftien toen de Transforming Young Stars of Africa (TYSA) in haar leven kwam. Een organisatie in en rondom de stad Kitale, in het noordwesten van Kenia. De missie van TYSA is helder: als je veilige plaatsen voor jongeren creëert waar ze kunnen samenkomen, en als de jeugd de kans krijgt om betrokken te zijn in beslissingsprocessen, kun je een samenleving echt positief veranderen.
In de derde klas van de middelbare school raakte Ndalilah bij de organisatie betrokken. ‘TYSA was gericht op zoek naar kwetsbare groepen uit de samenleving, zoals tienermoeders en jongeren zonder ouders.’ Zelf was Ndalilah uit een onvrijwillige zwangerschap moeder van een dochter geworden en zag ze de toekomst op dat moment zwaar in. De activiteiten van TYSA zorgden voor een ommekeer. ‘Ik kwam in contact met andere groepen jongeren uit de omgeving. In de weekends deden we empowerment-sessies en in de vakanties gingen we samen kamperen. We deelden onze levensverhalen met elkaar. Zo zag ik dat ik nog altijd beter af was dan anderen die het nog veel zwaarder hadden en bijvoorbeeld de hoop op onderwijs allang hadden opgegeven.’
‘Wat ik vooral leerde’, vervolgt ze, ‘was om nooit de hoop op te geven, in wat je ook doet. De activiteiten van TYSA waren heel erg gericht op positieve actie ondernemen en vertrouwen hebben in jezelf. Voor mij persoonlijk was het ook heel belangrijk dat de staf van TYSA mij duidelijk maakte dat het helemaal geen misdaad is om een kind te hebben terwijl je nog op school zit.’
Ander mens
Ndalilah zegt nu een totaal ander mens te zijn dan tien jaar geleden. Het nieuwe zelfvertrouwen straalde ook direct uit op haar vader. ‘Ik had echt nooit gedacht dat ik ooit de kans zou krijgen om na de middelbare school te kunnen studeren. Toen mijn vader zag hoezeer ik me ontwikkeld had door TYSA, zei hij: “Ik geloof in jou en we gaan kijken hoe we je studie kunnen bekostigen.” Hij verkocht een stuk land om mijn studie te betalen en een kamer voor me te huren in de stad.’
Ze ging maatschappelijk werk aan het Eldoret College of Professional Studies studeren, maar kwam er snel achter dat haar vader iets te optimistisch was geweest. Lachend: ‘Hij dacht dat hij voor de complete studie had betaald, maar het was maar voor één module. Ik durfde hem dat niet te zeggen, omdat we met mijn dochter erbij met zeven personen thuis waren en dat financieel gezien al heel zwaar was.’
Dus was creativiteit geboden om ook het overige deel van het collegegeld bij elkaar te krijgen. Ze vond werk in een salon waar ze het haar van vrouwen vlocht. ‘Dat deed ik van acht uur ’s ochtends tot drie uur in de middag. Daarna ging ik snel naar mijn opleiding tot acht uur in de avond. Ik werd per dag betaald op het werk. Zo kon ik iedere dag een klein beetje schoolgeld afbetalen.’
Toen de salon wegens problemen moest sluiten, had Ndalilah even het gevoel dat alles verloren was. Maar opnieuw was ze creatief. ‘Ik heb van een vriend geleerd hoe ik zelf vloeibare zeep kon maken. Ik goot het over in halve literflessen die ik voor 50 shilling (zo’n 40 eurocent, red.) per stuk verkocht. Tot drie uur ’s middags ging ik van deur tot deur en daarna weer snel naar mijn studie.’ Met een brede lach op haar gezicht zegt ze: ‘Ik maakte echt behoorlijke winst. Zo heb ik niet alleen de rest van mijn studie kunnen betalen, maar kon ik ook geld naar mijn ouders sturen.’
Passie voor jongeren
Nadat ze haar driejarige opleiding had afgerond, ging ze stagelopen bij een overheidsorganisatie die studiebeurzen verstrekt. Daarnaast bleef ze zeer actief bij TYSA en klom ze op in de hiërarchie van de organisatie. Vooral dit werk gaf haar veel voldoening. ‘Ik heb een passie voor kinderen en jongeren en vind het ontzettend belangrijk dat zij hun rechten leren kennen. En ik hou enorm van mentorschap: anderen begeleiden en op weg helpen zichzelf te zien groeien. Bij mentorschap draait het allemaal om het helpen van anderen zich te realiseren wie ze zijn, wat de uitdagingen in hun gemeenschap zijn en hoe ze deze kunnen aanpakken.’
Uitdagingen zijn er nog genoeg. Hoewel Ndalilah ziet dat het steeds normaler wordt dat jongens en meiden samen sporten en steeds meer seksegenoten ziet die empowered zijn, zijn er nog altijd veel vooroordelen en stigma’s. ‘Zeker in afgelegen gebieden geloven mensen nog altijd dat vrouwen er zijn om huishoudelijk werk te doen, terwijl de mannen aan het hoofd van de familie staan en bevelen mogen geven. Wij voeren nog steeds regelmatig gesprekken met ouders waarin alleen de vader het woord doet en zegt dat een meisje na de lagere school geen vervolgopleiding mag doen en verondersteld wordt zo snel mogelijk te trouwen. De vrouw heeft daar echt geen stem. Dan dank ik God dat er organisaties zoals TYSA zijn die hiertegen opstaan en het gesprek erover aangaan.’
Rolmodellen
Sinds begin dit jaar staat ze zelf aan het hoofd van de organisatie, die Ndalilah naar voren schoof als de nieuwe directeur. ‘TYSA gelooft in de kracht van jongeren als leiders en rolmodellen in de gemeenschap’, zegt ze. ‘Als iemand die door alle stadia van leiderschapsprogramma’s van TYSA heen is gegaan, ben ik daarvan zelf een trots product.’
Haar belangrijkste ambities zijn de werkwijze van de TYSA nog bekender maken zodat ook andere maatschappelijke organisaties erdoor geïnspireerd raken, nog meer participatie van meiden in het leiderschap en nog meer vrouwelijke rolmodellen over het voetlicht brengen. ‘Wat onze samenleving nodig heeft, zijn jongeren met een open geest, die voorbij de dag van morgen denken; jongeren die het als een uitdaging zien het onmogelijke uit te proberen. Mijn levensmotto is dat je nooit moet opgeven, met wat dan ook. Je moet in het leven niet bang zijn om te verliezen, maar bang zijn om op te geven. Opgeven is erger dan verliezen.’
Haar contract met TYSA loopt tot december 2022. Dan zal ze als directeur plaatsmaken voor weer een andere jongere die de organisatie zelf heeft voortgebracht. Ndalilah weet nu al wat haar volgende uitdaging is. ‘Mijn droom is om een PHD te halen en te promoveren op maatschappelijk werk.’
Het hele verhaal lezen? Je vindt het hier op de website van Vice Versa.